Źródło: Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego - Notowania rolnicze
Rodzaje gaśnic i ich zastosowanie w przypadku pożaru
Gaśnica to sprzęt, w którym wytworzone wewnątrz zbiornika ciśnienie służy do wyrzucenia zgromadzonego tam środka gaśniczego poprzez zamieszczone dysze lub węże
i prądowniczki w kierunku palących się materiałów. Zazwyczaj przenoszona i uruchamiana jest ręcznie. Natomiast jej masa nie powinna przekraczać 20 kg. Standardowymi ilościami środka gaśniczego w gaśnicy są: 1, 2, 3, 5, 6, 10 i 12 kg. Zgodnie z obowiązującymi przepisami przeciwpożarowymi przewiduje się wyposażanie obiektów (budynki, budowle i tereny)
w gaśnice o masie czynnika roboczego co najmniej 2 kg, natomiast dla samochodów osobowych przewiduje się gaśnicę o masie czynnika co najmniej 1 kg. Jej posiadanie jest niezwykle istotne ponieważ w razie wybuchu niewielkiego pożaru może ugasić go w zarodku, ratując życie,
ale także uniknąć dużych kosztów naprawy i remontu zniszczonych elementów.
Według Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych
i terenów, rodzaj gaśnic powinien być dostosowany do gaszenia tych grup pożarów, które mogą wystąpić w obiekcie:
- Symbol A – materiałów stałych (najczęściej pochodzenia organicznego, których spalanie zachodzi wraz z tworzeniem żarzących się węgli) – takimi materiałami są między innymi drewno, węgiel, guma, papier lub tkanina;
- Symbol B – cieczy oraz materiałów stałych, które ulegają topnieniu – którymi
są np. parafina, benzyna, smoła bądź alkohol; - Symbol C – gazów, takich jak metan, wodór, acetylen, propan, butan i tym podobne;
- Symbol D – metali, takich jak np. magnez, uran, potas, sód czy lit;
- Symbol F – tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych (zarówno oleje roślinne,
jak i tłuszcze zwierzęce).
Ze względu na typ środka gaśniczego możemy wyróżnić 4 podstawowe rodzaje gaśnic:
- gaśnice proszkowe,
- gaśnice pianowe (płynowe),
- gaśnice śniegowe (CO2),
- gaśnice wodne (w tym wodne mgłowe).
Z kolei ze względu na sposób magazynowania gazu napędowego (azot lub dwutlenek węgla), wyróżniamy gaśnice:
- typu X – pod stałym ciśnieniem (gaz napędowy (azot) jest w tym samym zbiorniku co środek gaśniczy),
- typu Z – z dodatkowym zbiornikiem (zawierającym gaz napędowy w postaci dwutlenku węgla).
Gaśnice proszkowe są najbardziej popularne w Polsce. Występują w wersji stałociśnieniowej i z dodatkowym zbiornikiem. Przeznaczone są głównie do gaszenia pożarów
z grup ABC lub BC. Charakteryzują się największą skutecznością gaśniczą. Gaśnice proszkowe 1 kg i 2 kg znajdują zastosowanie jako zabezpieczenie samochodów osobowych, dostawczych, kampingów, łodzi itp. Z kolei większe gaśnice proszkowe (4, 6, 9 i 12 kg) służą jako zabezpieczenie obiektów użyteczności publicznej, pomieszczeń biurowych, hal przemysłowych
i magazynowych. W domach zastosowanie znajdują jako zabezpieczenie pomieszczeń technicznych takich jak: kotłownia, garaż lub warsztat. Ten rodzaj gaśnic powinien być obowiązkowym wyposażeniem pojazdów, w tym również ciągników i innych maszyn rolniczych.
Gaśnice pianowe to rodzaj gaśnic, w których środkiem gaśniczym jest piana gaśnicza, która powstaje z koncentratu środka pianotwórczego i wody. Dostępne są zarówno wersje stałociśnieniowe jak i z dodatkowym zbiornikiem zasilającym. Gaszą pożary z grup AB lub ABF. Mniejsze gaśnice płynowe (2 i 3 litrowe) znajdują zastosowanie przede wszystkim
w gastronomii, gdzie wymagane jest posiadanie gaśnic do gaszenia palących się olejów
i tłuszczów jadalnych (grupa pożarów F). Większe gaśnice pianowe (6 i 9 litowe) powszechnie stosowane są jako gaśnica do lokalu użytkowego – pomieszczeń biurowych, hal produkcyjnych, szkół, magazynów cieczy palnych i w portach lotniczych. Do domu poleca się stosowanie gaśnic pianowych (płynowych), ponieważ cechują się one szerokim zakresem gaszenia (pożary
z grup ABF). Gaszą przede wszystkim pożary olejów i tłuszczy jadalnych (F), które stanowią duże niebezpieczeństwo w przypadku gaszenia zwykłą wodą. Dodatkowo można ich używać
do gaszenia urządzeń pod napięciem do 1000 V z zachowaniem minimalnej odległości 1 m
od gaszonego urządzenia.
W gaśnicach śniegowych środkiem gaśniczym jest dwutlenek węgla. Gaśnice tego typu występują tylko w wersji stałociśnieniowej. Przeznaczone są do gaszenia pożarów cieczy i ciał stałych topiących się (B), czyli np. nafty, benzyny, alkoholi, farb i lakierów.
W gaśnicach wodnych środkiem gaśniczym jest woda (zdemineralizowana). Gaśnice wodne występują w wersji stałociśnieniowej. Przeznaczone są najczęściej do gaszenia pożarów
z grup A i AF. Gaśnice wodne stosowane są do zabezpieczania biur, archiwów, muzeów, szkół, przychodni medycznych, kancelarii prawnych, itp. Szczególnym rodzajem jest gaśnica wodna mgłowa, która dzięki specjalnej dyszy tworzy „mgłę”. Dzięki swoim właściwością może służyć do gaszenia urządzeń pod napięciem do 1000 V z zachowaniem minimalnej odległości 1 m
od gaszonego urządzenia. Gaśnica wodna mgłowa znajdzie swoje zastosowanie również w domu lub mieszkaniu. To jedyny rodzaj gaśnicy, który może służyć do gaszenia palącej się na człowieku odzieży.
Zasady działania i obsługi gaśnic
Gaśnica stale pod ciśnieniem:
- ustawić się tak w pobliżu pożaru, aby pożar nie odciął nam drogi odwrotu,
- wyjąć zawleczkę zabezpieczającą, chwycić jedną ręką za uchwyt lub prądownic gaśnicy, drugą ręką za stopę gaśnicy lub dźwignię,
- nacisnąć dźwignię zaworu gaśnicy, gaśnicę zawsze używać w pozycji pionowej,
- skierować strumień środka gaśniczego na pożar i tak nim operować, aby ugasić pożar.
Gaśnice z ładunkiem gazu napędowego:
- ustawić się tak w pobliżu pożaru, aby pożar nie odciął nam drogi odwrotu, wyjąć zawleczkę zabezpieczającą, chwycić jedną ręką za uchwyt, drugą ręką za prądownicę gaśnicy,
- nacisnąć zbijak, gaśnicę zawsze używać w pozycji pionowej,
- skierować strumień środka gaśniczego na pożar i tak nim operować, aby ugasić pożar.
Na każdej gaśnicy powinna znajdować się etykieta informująca o jej typie, wielkości, przeznaczeniu i sposobie użycia w formie tekstowej oraz ilustracji.
W przypadku pożaru warto jest mieć w zanadrzu odpowiednio dobraną gaśnicę. Dlatego też powinna być umieszczana w miejscu widocznym i łatwo dostępnym, nie zastawiona żadnym sprzętem, co by utrudniło do niej dostęp. Dodatkowo należy pamiętać, że po określonym czasie gaśnicę należy poddać przeglądowi, tzw. legalizacji gaśnicy, w autoryzowanym serwisie. Mimo braku obowiązku posiadania gaśnicy w mieszkaniu, warto zadbać o swoje bezpieczeństwo
i się w nią wyposażyć. Należy jednak pamiętać, że jeśli zauważymy, że gaśnica nie daje rady ugasić ognia, a pożar wymyka się spod kontroli, należy niezwłocznie wezwać straż pożarną pod numerem alarmowym 112.
Źródło:
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów
www.gov.pl/Sprzęt ratowniczy, podręczny sprzęt ratowniczy, środki gaśnicze
Paulina Cholewińska
Specjalista ds. podatków
KPODR w Minikowie