Ceny rolnicze - Kujawsko-Pomorskie Notowania Cen Rolniczych – KPODR w Minikowie


Krowa mleczna – lucerna drogą do utrzymania opłacalności

 

Produkcja mleka sięga bardzo odległych czasów. Początkowo zaspokajane były głównie potrzeby własne. Intensywny rozwój produkcji towarowej mleka wiąże się m.in. z dynamicznym rozwojem miast w XIX wieku, przez który znacząco wzrosło zapotrzebowanie na mleko i przetwory z mleka.

Mimo, iż Polska jest znaczącym producentem mleka, stawianym na 5 miejscu w grupie państw członkowskich Unii Europejskiej, to obecnie hodowla bydła mlecznego z każdym kolejnym rokiem odnotowuje widoczny spadek. Pogłowie krów mlecznych w Polsce na podstawie danych GUS w grudniu 2021 roku liczyło 2289 tys. sztuk, porównując do roku poprzedzającego był to spadek o 4,3% (w grudniu 2020 roku pogłowie liczyło 2391,3 tys. sztuk). Zdaniem ekspertów pogłowie bydła mlecznego będzie się sukcesywnie zmniejszać, ponieważ średnie i duże gospodarstwa zajmujące się produkcją mleka wypierają z rynku małe gospodarstwa, w których opłacalność hodowli krów mlecznych jest na coraz niższym poziomie. Małe gospodarstwa często zmieniają profil produkcji na bydło opasowe ze względu na niższy nakład pracy oraz niższe koszty produkcji lub całkowicie rezygnują z hodowli.

 

                                                           

                                                                          Źródło: Główny Urząd Statystyczny (GUS)

Wydajność krów w Polsce, pomimo istotnego udziału w rynku europejskim, jest w dalszym ciągu wyraźnie niższa od średniego poziomu krajów należących do Unii Europejskiej. Na podstawie danych udostępnionych przez GUS średnia wydajność mleka w Polsce w 2020 roku wyniosła 6635 litrów od jednej krowy. Dla porównania wydajność w roku 2019 wynosiła 6402 litry od krowy, jest to wzrost na poziomie 3,6%. Wydajność mleczna w gospodarstwach z każdym rokiem wzrasta, obrazują to szacunkowe dane udostępnione przez IERiGŻ. W 2021 roku średnia wydajność mleka odnotowała widoczny wzrost o 4,2% do 6914 litrów od jednej krowy. Analitycy z Komisji Europejskiej prognozują zmniejszenie wydajności w krajach Unii Europejskiej. Czy do takiej sytuacji dojdzie również w Polsce? Eksperci twierdzą, że w naszym kraju zostanie odnotowany wzrost ilości produkowanego mleka. Szacunkowa wydajność krów mlecznych w 2022 roku przekroczy próg 7040 litrów. Według europejskich analityków ze względu na wysokie koszty produkcji, hodowcy w bieżącym roku ograniczą ich zakup. Skutkiem tego wydajność mleka w UE zmniejszy się o około 1%. Prognozuje się, że średnia wydajność od sztuki będzie wynosić 7635 litrów mleka rocznie. 

Oferowane ceny mleka w skupach bez wątpienia można uznać za rekordowe. Ceny bardzo widocznie wzrosły względem roku ubiegłego. Dla zobrazowania wzrost średniej ceny mleka w kwietniu bieżącego roku, w porównaniu do 2021 roku, wyniósł aż 53,0%. Średnie ceny w Polsce, w oparciu o dane udostępnione przez ZSRIR, w czerwcu 2022 roku wyniosły 228,71 zł/100kg mleka. W tym samym miesiącu w 2021 roku ceny mleka w skupach kształtowały się na poziomie 149,45 zł/100kg mleka.

                                                                

                                                                         Źródło: Zintegrowany System Rolniczej Informacji Rynkowej (ZSRIR)

Oprócz cen mleka w skupach, rekordowe są również koszty wyprodukowania mleka. Aby zwiększyć opłacalność produkcji, hodowcy przykładają większą uwagę na produkcję wartościowych pasz objętościowych.  Kiszonka z kukurydzy oraz sianokiszonki czy kiszonki z traw stanowią podstawę żywienia bydła mlecznego. Niestety coraz częściej rolnicy napotykają się na problemy. Wpływają na to niezależne od człowieka czynniki takie jak: niedobory wody, gradobicia, nawałnice bądź inne anomalia pogodowe. Dlatego hodowcy zmuszeni są uzupełniać braki poprzez zakup komponentów paszowych, których cena bardzo znacząco wzrosła. Na podstawie Kujawsko-Pomorskich notowań cen rolniczych można doskonale zobaczyć, jak cena komponentów wzrasta. Na przykładzie śruty sojowej, która jest ważnym uzupełnieniem dawki pokarmowej w białko, widać, jak cena urosła w sierpniu bieżącego roku średnia cena brutto wynosiła 324 zł/dt, rok wcześniej cena kształtowała się na poziomie 231 zł/dt. Cena śruty rzepakowej, podobnie jak sojowej, również zwiększyła się w sierpniu 2021 kosztowała 159 zł/dt, a na przełomie lipca i sierpnia powiększyła się do 229 zł/dt.

Producenci mleka, szukając alternatywy dla traw w uprawie polowej, niejednokrotnie decydują się na uprawę lucerny w czystym siewie lub w mieszance z trawami. Lucerna jest rośliną motylkową, która charakteryzuje się wysoką zawartością białka i wysoką strawnością, dlatego stała się ważnym składnikiem w zbilansowanej dawce pokarmowej. Ważną przyczyną zwiększania powierzchni zasiewów lucerny jest coraz częstsze występowanie okresów suszy w Polsce. Lucerna doskonale radzi sobie z wykorzystywaniem wód gruntowych, ponieważ posiada rozwinięty system korzeniowy sięgający nawet 5 m. Kolejnym powodem, dla którego rośliny motylkowate zyskują uznanie wśród rolników, jest ograniczone nawożenie. Lucerna w latach pełnego użytkowania potrzebuje głównie nawożenia fosforem i potasem, a nawożenia azotem w zasadzie nie potrzebuje wcale. Przy obecnych cenach nawozów oraz innych środków do produkcji (paliwo, folia, środki ochrony roślin), które gwałtownie wzrosły, lucerna może być sposobem na obniżenie kosztów produkcji i utrzymanie opłacalności w gospodarstwach specjalizujących się w produkcji mleka.

 

Źródła: GUS, KOWR, ZSRIR, PFHBiPM, IERiGŻ, Kujawsko-Pomorskie notowania cen rolniczych, Krajowy Związek Spółdzielni Mleczarskich, Barenbrug.

 

Wiktor Pilarczyk

Referent ds. ekonomiki

Dział Ekonomiki i Zarządzania Gospodarstwem Rolnym

Wróć Drukuj