Jednym z najbardziej rozpoznawalnych działań Wspólnej Polityki Rolnej od lat jest pomoc oferowana młodym rolnikom rozpoczynającym prowadzenie własnego gospodarstwa. Działanie to, obok wymiaru ekonomicznego, od lat wspiera wymianę pokoleniową w rolnictwie. Jest to istotne wsparcie, ponieważ w swoim założeniu zapewnia młodym rolnikom relatywnie „łatwy” dostęp do niezbędnego kapitału w początkowej fazie prowadzenia gospodarstwa.

Jednorazowe wsparcie w formie zryczałtowanej premii w wysokości 200 000,00 zł skierowane będzie, podobnie jak miało to miejsce dotychczas, do młodych rolników, którzy rozpoczęli prowadzenie działalności rolniczej nie wcześniej niż w okresie 24 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy. Podstawowym warunkiem uzyskania wsparcia będzie utworzenie i rozpoczęcie prowadzenia jako kierujący działalności rolniczej w gospodarstwie o powierzchni użytków rolnych równej co najmniej średniej wojewódzkiej lub średniej krajowej (niższej z wymienionych w zależności od lokalizacji gospodarstwa) lub o wielkości ekonomicznej równej co najmniej 15 000 euro. Powierzchnia użytków rolnych tworzonego gospodarstwa nie może przekraczać 300 ha, a wielkość ekonomiczna 150 000 euro. W nowym okresie planowane jest ułatwienie dostępu do wsparcia poprzez obniżenie do 50% wymogu posiadania gruntów w formie własności (lub władania wieczystego, dzierżawy z Zasobów Własności Rolnej Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego) wymaganej minimalnej powierzchni gospodarstwa. Grunty, które wchodziły w skład gospodarstw beneficjentów „Premii dla młodych rolników” w ramach PROW 2014-2020, w sytuacji wyjściowej nie będą uwzględniane na potrzeby wyboru operacji, w tym objęcia gospodarstwa w całości i na własność, nie będą także uwzględniane do określenia kryterium wielkości ekonomicznej. Planowane rozwiązanie powinno zwiększyć dostępność kwalifikujących się do wsparcia gruntów.

Młodzi rolnicy, podobnie jak miało to miejsce dotychczas, będą musieli posiadać odpowiednie wykształcenie lub kwalifikacje związane z prowadzeniem działalności rolniczej. W przypadku braku odpowiedniego wykształcenia lub kwalifikacji, beneficjent wsparcia zobowiązany będzie do jego uzupełnienia, analogicznie jak to miało miejsce dotychczas.

Kryteria wyboru (oceny) wniosków, poza wykształceniem odnosić się będą również do:

• różnicy wieku pomiędzy przekazującym gospodarstwo w całości na własność a przejmującym,
• powierzchni użytków rolnych w gospodarstwie,
• przejęcia przynajmniej jednego gospodarstwa w całości na własność,
• wielkości ekonomicznej gospodarstwa,
• prowadzenia produkcji zwierzęcej,
• udziału w systemach jakości,
• dotychczasowej aktywności zawodowej wnioskodawcy.

Wymiana pokoleniowa oraz udział w systemach jakości stanowić będą wiodące zagadnienia w zakresie kryteriów wyboru, przewidziano również zastosowanie preferencji w celu zwiększenia udziału kobiet wśród osób prowadzących gospodarstwa rolne.

Beneficjenci wsparcia zobowiązani będą do zrealizowania założeń przedstawionych w biznesplanie, w tym w szczególności w zakresie:

• wytwarzania produktów rolnych,
• przygotowania do sprzedaży i przetwarzania produktów rolnych (jeśli podjęto tego typu zobowiązanie),
• realizacji inwestycji w środki trwałe (o wartości odpowiadającej co najmniej 70% przyznanego wsparcia),
• uzupełnienia kwalifikacji zawodowych (w przypadku beneficjentów nieposiadających kwalifikacji w momencie ubiegania się o wsparcie),
• prowadzenia rachunkowości rolniczej.

Nowością są zobowiązania do:

• korzystania z doradztwa indywidualnego dla osób rozpoczynających po raz pierwszy prowadzenie gospodarstwa jako młody rolnik w ramach interwencji „Kompleksowe doradztwo rolnicze”,
• konieczności osiągniecia i utrzymania do upływu 5 lat od wypłaty pierwszej raty pomocy, co najmniej 60% udziału przychodów uzyskiwanych w związku z prowadzoną działalności rolniczą we wszystkich przychodach beneficjenta,
• osiągnięcia i utrzymania wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa o co najmniej:
  • 30% w stosunku do wielkości wyjściowej – w przypadku gospodarstw posiadających wielkość ekonomiczną wyjściową w przedziale 15 tys. – 25 tys. euro,
  • 20% w stosunku do wielkości wyjściowej – w przypadku gospodarstw posiadających wielkość ekonomiczną wyjściową w przedziale 25 tys. – 50 tys. euro,
  • 15% w stosunku do wielkości wyjściowej – w przypadku gospodarstw posiadających wielkość ekonomiczną wyjściową w przedziale 50 tys. – 100 tys. euro,
  • 10% w stosunku do wielkości wyjściowej – w przypadku gospodarstw posiadających wielkość ekonomiczną wyjściową w przedziale 100 tys. – 150 tys. euro,

• osiągnięcia w okresie docelowym wielkości ekonomicznej co najmniej na poziomie 19,5 tys. euro w przypadku, gdy gospodarstwo beneficjenta nie spełniało wymogu wyjściowej wielkości ekonomicznej

W ramach wspieranych inwestycji uwzględniane będą:

• inwestycje budowlane związane z budynkami i budowlami wykorzystywanymi do wytwarzania i przygotowania do sprzedaży nieprzetworzonych produktów rolnych,
• zakup nieruchomości rolnych,
• zakup zwierząt gospodarskich niezbędnych do prowadzenia produkcji rolnej,
• zakup nowych maszyn, urządzeń, wyposażenia i sprzętu (w tym komputerowego) niezbędnych do prowadzenia produkcji w gospodarstwie rolnym.

Nie będą wspierane natomiast inwestycje, które zostały zrealizowane lub rozpoczęte, przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy. Nie przewidziano również wsparcia w zakresie:

• zwierząt futerkowych, z wyjątkiem królika utrzymywanego w celu produkcji surowca mięsnego,
• plantacji roślin wieloletnich na cele energetyczne,
• niektórych działów specjalnych produkcji rolnej, m.in.: hodowli zwierząt laboratoryjnych, ryb akwariowych, psów i kotów rasowych.

Źródło: Zatwierdzony przez Komisję Europejską Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027

Fot. pixabay

Łukasz Piotrowski
Gł. specjalista ds. ekonomiki
Dział Ekonomiki i Zarządzania Gospodarstwem Rolnym

WRZESIEŃ 2022