Ceny rolnicze - Kujawsko-Pomorskie Notowania Cen Rolniczych – KPODR w Minikowie


Rynek zbóż - owies

OWIES (Avena sativa L.) to stabilny, wytrzymały gatunek zboża. Uprawiane było przez Celtów i Germanów ponad 4000 lat temu. Zanim na Stary Kontynent dotarły ziemniaki, podstawowym pożywieniem w Europie Środkowej i Wschodniej była owsianka.

Ziarno owsa ma bardzo wysoką wartość odżywczą, co sprawia, że jest niezastąpionym składnikiem żywieniowym zarówno w naszej diecie, jak i w żywieniu zwierząt. Owies jest rośliną posiadającą właściwości fitosanitarne (najlepsze ze wszystkich roślin zbożowych), jego korzenie wydzielają alkaloid skopoletynę, który przeciwdziała rozwojowi grzybów wywołujących choroby podsuszkowe (zgorzelowe) roślin zbożowych. Mimo to producenci  jeszcze niechętnie zajmują się uprawą owsa, przede wszystkim ze względu na ekonomiczny aspektu produkcji tego zboża - jego uprawa jest zdecydowanie mniej rentowna niż uprawa innych gatunków.

Owies charakteryzuje się niewielkimi wymaganiami glebowymi. Łatwiej niż inne zboża pobiera z gleby trudno dostępne formy składników pokarmowych i bardzo dobrze znosi niedobór wapnia oraz nadmiar wolnych jonów glinu i manganu, dzięki czemu może być uprawiany na glebach zakwaszonych. W porównaniu do zbóż intensywnych owies nie jest wymagający w stosunku do przedplonu, a jednocześnie sam ma wysoką wartość przedplonową, dlatego w praktyce często znajduje zastosowanie w zmianowaniach z dużym udziałem zbóż. W poprawnym płodozmianie chwasty nie stanowią dużego zagrożenia dla owsa, jest on bowiem gatunkiem dużej konkurencyjności wobec roślin niepożądanych w łanie. Owies uprawiany jest głównie na glebach słabszych, co powoduje niską jego wydajność. Ze względu na niskie ceny osiągane ze sprzedaży ziarna owsa, jego produkcja nie była atrakcyjna z ekonomicznego punktu widzenia. Uzyskiwane plony i oferowane ceny przemawiały na korzyść innych gatunków roślin uprawnych. Ta sytuacja znalazła odzwierciedlenie w powierzchni uprawy owsa na świecie. W 1969 roku owies uprawiano na 30,5 mln ha, a w 2018 r. powierzchnia uprawy wynosiła zaledwie niecałe 10 mln ha. Przez lata cena owsa w skupach oscylowała w granicach 500-600 zł/t, co zdecydowanie nie zachęcało do jego uprawy. Aktualnie cena owsa oscyluje  w granicach 800-1100 zł/t.

Polska należy do znaczących światowych producentów owsa, jesteśmy czwartym globalnym producentem tego zboża po Federacji Rosyjskiej, Kanadzie i Australii oraz pierwszym producentem w Unii Europejskiej, z 18% udziałem w unijnej produkcji. Powierzchnia zasiewów owsa w Polsce wynosi około 0,5 mln ha i sanowi 6% zasiewów zbóż ogółem.

Zbiory owsa w Polsce kształtują się od 1,2 mln ton do 1,5 mln ton. W 2020 r. wyniosły około 1,6 mln ton i były o 4,5% większe niż dekadę wcześniej. Wbrew powszechnej opinii, potencjał plonu owsa jest bardzo wysoki. Przykładem  mogą być plony ogólnopolskiego wzorca owsa z badań PDO COBORU, które w 2020 r. wnosiły 71,2 dt z ha.

Owies ma stosunkowo mały (1-3%) udział w obrotach handlowych zbożem. W roku gospodarczym 2019/2020 z Polski wyeksportowano 92 tys. ton, dwukrotnie więcej niż dekadę wcześniej. Praktycznie cały wolumen zbieranego w kraju owsa sprzedawany był na rynku UE. Tradycyjnie największym odbiorcą były Niemcy (48 tys. ton, 52% wolumenu eksportu tego ziarna) wywożony był również do Niderlandów (42 tys. ton, 46% wolumenu eksportu) oraz Danii (0,7 tys. ton około 1%).

 

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych KOWR.

 

Wykorzystano materiały: KOWR „Rynek zbóż w Polsce”,

 www.notowania.kpodr.pl,

www.coboru.gov.pl,

www.farmer.pl (Artykuł „Owies wart rozważania. Czy może się opłacać?”)

https://www.farmer.pl/produkcja-roslinna/zboza/owies-wart-rozwazenia-czy-moze-sie-oplacac,116583.html

Fot. pixabay


Magdalena Hanke

Specjalista ds. ekonomiki

Dział Ekonomiki i Zarządzania Gospodarstwem Rolnym

LUTY 2023

 

 

Wróć Drukuj