Dochodowość chowu gęsi- w systemie konwencjonalnym

Chów i hodowla gęsi w Polsce ma długą tradycję i jest jednym z ważniejszych segmentów w produkcji drobiu. Zainteresowanie chowem gęsi wciąż rośnie, zarówno w systemie konwencjonalnym, jak i ekologicznym. W niniejszym artykule omówiony zostanie konwencjonalny system chowu gęsi. W kolejnym artykule z tej serii opisany będzie system ekologiczny.

System konwencjonalny chowu gęsi

W systemie konwencjonalnym chów gęsi jest najczęściej prowadzony w fermach. Zwierzęta utrzymywane są w jednym z dwóch systemów utrzymania:

Intensywnych- zwierzęta żywione są tylko przemysłowymi zbilansowanymi mieszankami pełnoporcjowymi bogatymi we wszelkie składniki niezbędne do uzyskania szybkiego opierzania i odpowiednich przyrostów. Przestrzeń życiowa gęsi jest ograniczona do minimum, system ten charakteryzuje się dużą wydajnością, ponieważ zwierzęta rosną szybko, i koszty produkcji są stosunkowo niskie. Przebieg chowu jest precyzyjnie zaplanowany, a technologie są dostosowane do uzyskania jak najwyższej efektywności.
Półintensywny- w tym systemie zwierzęta mają ograniczony dostęp do wybiegów, żywione są paszami pełnoporcjowymi z dodatkiem zielonki i innych pasz objętościowych. Zwierzęta rosną wolniej, ale ich utrzymanie wydaje się być tańsze z powodu skarmiania zwierząt również tanimi paszami objętościowymi.

Dawka żywieniowa dla gęsi w systemie konwencjonalnym

Gęsi w systemie konwencjonalnym rosną do około 14-16 tygodnia życia, osiągając wagę 6,2 - 6,5 kg są gotowe do uboju.

Przybliżona ilość paszy dla jednej gęsi w zależności od wieku:

Przybliżony koszt żywienia jednej gęsi w systemie konwencjonalnym bez dodatku pasz objętościowych- system intensywny.

Przy założeniu, że gęś w systemie konwencjonalnym przez 16 tygodni spożywa średnio 0,6 kg paszy dziennie (średnia wartość z przedziału 0,1-1,2 kg dziennie) wynosi 67,2 kg mieszanki pełnoporcjowej na sztukę. Na grudzień 2024 średnia cena mieszanki pełnoporcjowej dla gęsi wynosi średnio 59,13 zł netto (w cenach detalicznych) za worek 25 kg, co daje 2,37 zł/kg (netto) paszy. Z obliczeń wynika, że koszt żywienia jednej gęsi przez cały okres chowu to średnio 159,26 zł netto. Należy jednak pamiętać, że przy zakupie większej ilości paszy cena za kilogram może być niższa, co obniża koszty.

Oczywiście do nakładów na produkcję należy dodać zużytą podczas chowu energię, wodę, koszty weterynaryjne, koszty pracy i budynków, w których utrzymywane są zwierzęta.

Przybliżone koszty netto poniesione na jedną gęś w całym okresie chowu.

Co daje sumę około 20,46 zł/szt. netto, całkowity koszt chowu jednej gęsi (pasze + pozostałe koszty) może wynieść średnio 179,72 zł/szt. netto (przy założeniu, że paszę dla zwierząt zakupiono w cenach detalicznych podanych powyżej).

Należy zauważyć że, przychody z chowu gęsi zależą od systemu utrzymania oraz ilości zwierząt sprzedanych w jednej transzy oraz od tego, czy zwierzęta sprzedane są w hurcie czy klientom indywidualnym.

Ceny detaliczne z mniejszych stad zajmujących się chowem półintensywnym to około:

180 zł za żywą gęś
35 zł/kg za tuszki (tuszka waży około 4 kg, co daje 140 zł/szt.)

Należy zaznaczyć, iż w chowie półintensywnym można zrezygnować z nawet połowy dawki mieszanki paszowej na rzecz zielonki i pasz objętościowych co znacznie obniża koszty.

Co za tym idzie przykładowy dochód z jednej gęsi sprzedawanej na rynku lokalnym z chowu półintensywnego (180 zł za żywą gęś) może wynieść:

Mieszanka paszowa 33,6 kg/szt. (ilość zmniejszona o 50 % w stosunku do żywienia intensywnego) co daje koszt 79,63 zł/szt. Dodatkowo zwierzęta uzupełniają dawkę żywieniową jedząc rośliny z wybiegu po którym się poruszają co nie generuje kosztów policzalnych kosztów, przy pozostawieniu kosztów pozostałych związanych z chowem na tym samym poziomie co w przypadku chowu intensywnego czyli 20,46 zł/szt. możemy uzyskać koszt 100,09 zł/szt. Co daje dochód z jednego zwierzęcia na poziomie 79,91 zł, a wskaźnik opłacalności na poziomie 1,80.

Ceny hurtowe to około:

16 – 20 zł/kg (waga żywa 6,2 – 6,5 kg, co daje około 114 zł/szt.)

Przy intensywnym chowie ferm wielkonakładowych znacznie trudniej obliczyć koszty związane z żywieniem, ponieważ cena mieszanki paszowej jest zazwyczaj indywidualnie ustalana dla danego gospodarstwa.

Zakładając, że jedna gęś przez okres chowu zje 67,2 kg mieszanki za którą w cenie hurtowej zapłacono 1,50 zł/kg cena paszy na jedno zwierzę wyniesie 100,80 zł, dodając pozostałe koszty utrzymania czyli 20,46 zł/szt. daje koszt 121,26 zł/szt. przy założeniu ceny 20 zł za 1 kg wagi żywej i średniej wagi jednej gęsi 6,5 kg (co daje około 130 zł) można uzyskać dochód z jednego zwierzęcia na poziomie 8,74 zł, a wskaźnik opłacalności na poziomie 1,07.

Dodatkowe przychody z chowu gęsi to około:

198 zł/kg pierza i puchu (od jednej gęsi za jednym razem można uzyskać 200 – 300 g)
5 - 7 zł/szt. jaja gęsie
Pozostałe przetwory np. pasztet z gęsi 30 zł za 290 g, smalec z gęsi 30 zł za słoik 250 g

System chowu konwencjonalnego ma swoje zalety i wady, które wpływają na dochodowość prowadzenia takiej działalności.

Zalety systemu konwencjonalnego:

Wysoka wydajność: W systemie konwencjonalnym zwierzęta rosną szybciej, co umożliwia szybszą rotację zwierząt i generowanie większych zysków w krótszym czasie.
Niższe koszty produkcji: Dzięki skali produkcji i zastosowaniu zautomatyzowanych procesów chowu, koszty jednostkowe (np. koszt paszy) są niższe.
Kontrola jakości: W systemie konwencjonalnym łatwiej jest kontrolować parametry środowiskowe, jak temperatura czy wilgotność, co sprzyja utrzymaniu zdrowia zwierząt i redukcji chorób.

Wady systemu konwencjonalnego:

Dobrostan zwierząt: W systemie konwencjonalnym gęsi przebywają w pomieszczeniach w maksymalnym możliwym obłożeniu, aby zmniejszyć koszty produkcji.
Zależność od pasz przemysłowych: Wysoka wydajność jest uzyskiwana dzięki wysokokalorycznym mieszankom pokarmowym, co zwiększa koszty zakupu pasz i może wpływać na jakość mięsa.
Problemy środowiskowe: Intensyfikacja produkcji w systemie konwencjonalnym wiąże się z dużymi emisjami gazów cieplarnianych i problemami z odpadami zwierzęcymi.

Podsumowując dochodowość chowu gęsi zależy od wielu czynników, takich jak koszty paszy, wydajność produkcji, nastroje na rynku zbytu, a także preferencje konsumentów. System konwencjonalny wydaje się bardziej opłacalny przy większej ilości utrzymywanych zwierząt, a półintensywny przy małej ilości zwierząt przy wykorzystaniu możliwość paszowych gospodarstwa. Wybór systemu zależy od indywidualnych celów hodowcy oraz jego zdolności do zarządzania ryzykiem i kosztami produkcji.

*Średnie ceny pasz detaliczne pozyskane z stron internetowych takich jak www.notowania.kpodr.pl, agrido.pl, Allegro, Fermpasz.pl, itp.*

*Średnie ceny surowców pozyskanych z gęsi sprzedawanych na portalach OLX, Allegro, Sprzedajemy.pl, lokalnyrolnik.pl, targ info, wiejska e-skrzynka, itp.*

Źródła: